Ma swój początek na długo przed nastaniem chrześcijaństwa

Nazwa wzięła się od anglosaskiej bogini wiosny – Eostre (lub Ostara). 

Dawniej obchodzenie Świąt Wielkiej Nocy w krajach celtyckich, do których należała Szkocja, wiązało się z obrządkiem pożegnania się z zimą i przywitania wiosny. Rozpalono wielkie ogniska, aby symbolicznie pożegnać się z zimnymi dniami. Ponadto Wielkanoc nie oznacza jedynie końca zimy, ale również oznacza koniec postu, dlatego też jest czasem radości i świętowania.

Natomiast w tradycji greckiej, jak i łacińskiej w II wieku chrześcijanie celebrowali święto Paschy (z hebrajskiego – Pesach) dla upamiętnienia zakończenia wielkiego Exodusu.

Wielkanoc jest świętem ruchomym, które każdego roku obchodzone jest innego dnia. Jej data wyznaczana jest na pierwszą niedzielę po pierwszej pełni księżyca, która następuje po pierwszym dniu wiosny. Oznacza to, że święta te wypadają zawsze pomiędzy 22 marca a 25 kwietnia. 

MAUNDY THURSDAY – OBCHODY WIELKIEGO CZWARTKU

Maundy Thursday znany w Wielkiej Brytanii także jako: Holy Thursday, Covenant Thursday, Great and Holy Thursday, Sheer Thursday lub Thursday of Mysteries, to chrześcijańskie święto przypadające na ostatni czwartek przed niedzielą wielkanocną.

Nie stanowi dnia wolnego – szkoły, urzędy i inne instytucje pracują wtedy normalnie. 

Wielki Czwartek upamiętnia dzień ostatniej wieczerzy, którą Chrystus przed śmiercią na krzyżu zjadł ze swoimi uczniami. Ze względu na to, że Wielkanoc jest świętem ruchomym, dzień ten wypada pomiędzy 19 marca a 22 kwietnia. 

Wielki Czwartek rozpoczyna Triduum Paschalne – najważniejsze wydarzenie w roku liturgicznym katolików. W tych dniach celebruje się Mękę, Śmierć i Zmartwychwstanie Chrystusa. W tradycji rzymsko-katolickiej tego dnia rano odbywa się także ofiara eucharystyczna zwana Mszą Krzyżma Świętego. Krzyżmo to olej używany do namaszczania przy udzielaniu sakramentów chrztu, bierzmowania, święceń kapłańskich, konsekracji biskupów oraz przy konsekracji kościołów i ołtarzy. W trakcie mszy biskup dokonuje jego poświęcenia. Nowe porcje oleju księża zabierają do swoich parafii, a stare ulegają spaleniu. 

W Wielkiej Brytanii Wielki Czwartek, jest szczególnym dniem nie tylko ze względu na wydźwięk religijny. W XVII wieku monarcha obmywał nogi pewnej grupie ubogich, naśladując w ten sposób Jezusa. Obecnie królowa bierze udział w ceremonii Royal Maundy, w trakcie której zasłużeni mężczyźni i kobiety (po jednym na każdy rok życia monarchini) otrzymują czerwone i białe portfeliki ze specjalnie na tę okazję wybijanymi monetami w nagrodę za służbę społeczeństwu. 

GOOD FRIDAY, CZYLI WIELKI PIĄTEK

Good Friday, czyli Wielki Piątek to święto upamiętniające ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa. W Wielkiej Brytanii jest to Bank Holiday i dzień wolny od pracy.  

Wielki Piątek przypada na ostatni piątek przed niedzielą wielkanocną, czyli pierwszą niedzielą po pierwszej wiosennej pełni księżyca. 

Może się wydawać dziwnym, że dzień cierpienia i śmierci Jezusa w języku angielskim określany jest mianem „Good (dobry) Friday”. Przez lata stworzono wiele teorii na ten temat. Podejrzewano, że słowo „good” jest odniesieniem do Boga (God). Mogło w przeszłości mieć inne, do dziś zapomniane znaczenie i oznaczać tyle samo, co holy” (święty). Inne tłumaczenie wskazuje, że tragedia Chrystusa przyniosła „ogromne dobro” dla jego wyznawców, gdyż zostali dzięki niej zbawieni. 

Tego dnia, osoby praktykujące religię chrześcijańska udają się na specjalne nabożeństwa do kościołów, natomiast dla reszty jest to wiosenny dzień wolny od pracy. Nie wszystkie instytucje są wtedy zamknięte – z reguły normalnie działaja transport publiczny, czy sklepy. 

Wielki Piątek spędzany jest różnie – sporo mieszkańców Wielkiej Brytanii korzystając z przedłużonego weekendu i braku zajęć szkolnych udaje się na krótkie wakacje – krajowe bądź zagraniczne. Znany jest także zwyczaj przygotowywania specjalnych pikantnych bułeczek, które na wierzchu mają znak krzyża. Robione są z ciasta drożdżowego z dodatkiem cukru, przypraw i porzeczek. 

W tradycji katolickiej Wielki Piątek jest dniem zadumy, skupienia i wzmożonej pobożności, a w kościołach nie odprawia się liturgii eucharystycznej. Odbywają się natomiast nabożeństwa Drogi Krzyżowej. Nie można używać dzwonów, ani instrumentów muzycznych. Nie jest to dzień wolny od pracy.

W Wielki Piątek wierni muszą zachować ścisły post – ograniczyć liczbę posiłków powstrzymywać się od przyjmowania pokarmów mięsnych. 

HOLY SATURDAY – JAK WYGLĄDA WIELKA SOBOTA

Holy Saturday wypada pomiędzy Wielkim Piątkiem a Niedzielą Wielkanocną. Upamiętnia dzień spoczywania Jezusa w grobie po jego męczeńskiej śmierci na krzyżu. 

W Wielkiej Brytanii oprócz nazwy Holy Saturday fukcjonują także dwie inne – Easter Even oraz Great Sabbath. 

W Wielką Sobotę wielu chrześcijan zamieszkałych na Wyspach uczestniczy w specjalnych nabożeństwach celebrujących ostatni dzień Wielkiego Tygodnia i koniec Postu. Tradycja organizowania i uczestnictwa w takich nabożeństwach istnieje od czasów narodzin chrześcijaństwa, jeszcze gdy istniało Rzymskie Imperium. Podczas modlitwy zapalana jest specjalna świeca – Paschał, która symbolizuje światło Chrystusa, które wyprowadzi nas z ciemności. W niektórych kościołach, do momentu zapalania Paschału i innych świec, nabożeństwa odbywają się w całkowitej ciemności. 

Mimo, że Holy Saturday nie jest oficjalnie dniem wolnym od pracy, wiele osób decyduje się na urlop i krótki wakacyjny wyjazd. Tego dnia rodziny przygotowują także świąteczne jajka, które są przez dzieci zdobione farbami, naklejkami i umieszczane w wielkanocnych koszykach. Popularne są także jaja zrobione z czekolady. Zwyczaj zdobienia jajek tzw. pisanek jest także wspólny dla Polski. Poza tym, obchody tego dnia w tradycji rzymsko-katolickiej trochę się różnią. 

Wielka Sobota dla katolików to kolejny dzień skupienia, wyciszenia i adoracji Najświętszego Sakramentu w specjalne przygotowanych symbolicznych Grobach Pańskich. Tego dnia wierni udają się do kościołów także po to, by poświęcić pokarm, który będą spożywać podczas niedzielnego śniadania wielkanocnego. Do koszyczków wkłada się jaja, pisanki, chleb, wędlinę, chrzan, sól, pieprz. Dekoruje się je np. listkami bukszpanu.

Wielka Sobota jest jedynym dniem bez Eucharystii – nie tylko nie odprawia się mszy (podobnie jest w Wielki Piątek), ale także nie rozdaje się komunii. 

EASTER SUNDAY, CZYLI PIERWSZY DZIEŃ ŚWIĄT WIELKANOCNYCH

Niedziela Wielkanocna w Wielkiej Brytanii, czyli Easter Sunday, to dzień w którym celebruje się zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. 

Mimo, że jest to święto chrześcijańskie, wiele zwyczajów pochodzi z czasów pogańskich i było praktykowanych w Anglii, Walii, Szkocji oraz Irlandii jeszcze przed nastaniem tej religii. 

W Wielkiej Brytanii dzień ten spędzany jest różnie. Osoby praktykujące udają się wtedy do kościołów na uroczyste msze. W niektórych przypadkach są one dłuższe, niż w normalną niedzielę. Ludzie spotykają się ze swoimi rodzinami i przyjaciółmi. W Battersea Park w Londynie odbywa się wielkanocna parada. 

Wielkanoc jest także ważnym świętem dla przemysłu spożywczego, szczególnie dla firm zajmujących się wyrobem słodyczy, bowiem elementem obchodów jest obdarowywanie się i spożywanie czekoladowych jaj. Popularnym zwyczajem jest ukrywanie ich oraz organizacja poszukiwań. Wiele dzieci wierzy, że to kurczak wielkanocny bądź zajączek rozmieszczają jaja w ogrodach i z ochotą wyrusza, by odkryć łakocie. 

W całym kraju organizowane są różnego rodzaju konkursy związane z poszukiwaniem jaj, czy toczeniem ich. 

W Anglii i Walii, jest to dzień wolny od pracy (nie tyczy się to np. transportu publicznego, który może jednak funkcjonować tego dnia w innym rozkładzie). W Szkocji sklepy mogą być otwarte.

Jeżeli chodzi o jadłospis w czasie świąt Wielkiej Nocy to na lunch lub obiad jada się baraninę lub pieczonego indyka. Podobnie jak w Polsce przysmakiem królującym na stole są jajka. Tradycyjne jajka po szkocku (Scottish eggs) to danie z dodatkiem mięsa mielonego i cebuli, panierowane się w mące i bułce tartej. 

EASTER MONDAY – PONIEDZIAŁEK WIELKANOCNY W UK

Easter Monday, to poniedziałek następujący po niedzieli Wielkanocnej. W Anglii, Walii oraz Irlandii Północnej jest to Bank Holiday, a w Szkocji normalny dzień pracy.

Hocktide było dwudniowym świętem, które zaczynało się w poniedziałek po Wielkiej Nocy. Według podań tego dnia mężczyźni związywali zamieszkałe w danej osadzie kobiety, by w zamian za uwolnienie otrzymać od nich całusa. Innym zwyczajem było noszenie kobiet na określoną odległość lub kilkukrotne podnoszenie do góry w zamian za buziaka. 

Obecnie Hocktide świętowane jest jedynie w Hungerford w hrabstwie Berkshire we wtorek po Wielkanocy. 

Jak wspomniano wyżej, Easter Monday w Anglii, Walii i Irlandii Północnej jest dniem oznaczonym jako Bank Holiday. Wprawdzie sklepy są wtedy z reguły normalnie otwarte, ale większość instytucji publicznych nie pracuje. Ludzie wykorzystują ten dzień na odwiedziny u znajomych i rodziny, a także na odpoczynek, czy różne prace domowe i ogrodowe. Jako, że jest to ostatni dzień przedłużonego weekendu, wielu wraca wtedy z krótkich wakacji. 

W niektórych miastach odbywają się konkursy toczenia jaj, parady wystawy, festyny, czy wydarzenia sportowe.

W angielskim Biddenden w hrabstwie Kent rozdawane jest tego dnia specjalne ciasto, co upamiętnia dzień narodzin syjamskich bliźniąt. Przyszły na świąt w 1100 roku i przeżyły 34 lata. 

Poniedziałek wielkanocny w Polsce wyróżnia się charakterystycznym zwyczajem zwanym śmigus-dyngus. 

W polskiej tradycji tego dnia polewa się dla żartów wodą inne osoby. Nawiązuje to do dawnych praktyk pogańskich, łączących się z symbolicznym budzeniem się przyrody do życia i co roku odnawialnej zdolności ziemi do rodzenia. Do dziś zwyczaj kropienia wodą święconą pól w poniedziałkowy ranek przez gospodarzy jest spotykany we wsiach na południu Polski.

Geneza ludowych zwyczajów obchodzonych w poniedziałek wielkanocny jest związana z praktykami Słowian, którzy czcili radość po odejściu zimy i przebudzeniu się wiosny. 

Śmigus i dyngus przez długi czas były odrębnymi obyczajami. Śmigus głównie polegał na symbolicznym biciu witkami wierzby lub palmami po nogach i oblewaniu się zimną wodą, co symbolizowało wiosenne oczyszczenie z brudu i chorób, a w późniejszym czasie także i z grzechu. Na śmigus nałożył się zwyczaj dyngusowania (dyngowanie), dający możliwość wykupienia się pisankami od podwójnego lania. Po słowiańsku zwyczaj nazywał się włóczebny i polegał również na odwiedzaniu innych osób. 

Dyngus wywodził się od wiosennego zwyczaju składania wzajemnych wizyt u znajomych i rodziny połączonych ze zwyczajowym poczęstunkiem, a także i podarunkiem, zaopatrzeniem w żywność na drogę. Był obchodzony w taki sam sposób jak zwyczaj wołoczebny. Słowianie uważali, że oblewanie się wodą miało sprzyjać płodności, dlatego oblewaniu podlegały przede wszystkim panny na wydaniu. Czynność oblewania była dla nich zdecydowanie ważniejsza, bowiem ta panna, której nie oblano bądź nie wychłostano, czuła się obrażona i zaniepokojona, gdyż oznaczało to brak zainteresowania ze strony miejscowych kawalerów i perspektywę staropanieństwa. Z kolei chłopiec który oblał lub wychłostał więcej dam mógł czuć większe szczęście i powodzenie w roku. Niegdyś dziewczęta miały prawo do rewanżu dopiero następnego dnia, we wtorek wielkanocny.Pierwszy raz o słowiańskim zwyczaju wspomina w XIV wieku czeski Kaznodzieja Konrad Waldhauser. Natomiast pierwsze wzmianki o zwyczajach śmigusowo-dyngusowych w Polsce pochodzą z XV wieku, z ustaw synodu diecezji poznańskiej z 1420 roku pt. „Dingus prohibetur”.

Dziś śmigus-dyngus jest zabawą o charakterze ludowym. W odróżnieniu od pierwotnych tradycji, wodą oblewani są wszyscy bez wyjątków. Zwyczaj jest praktykowany w taki sposób że polewa się dla żartów wodą inne osoby, nawet nieznajome. Jest popularny szczególnie wśród dzieci i młodzieży. Współcześnie dla dzieci zostały upowszechnione specjalne gadżety służące do oblewania wodą. 

Źródło:POLEMI.co.uk